25 Ocak 2022

Ukrayna'daki durumun özü nedir?

Ukrayna'daki durumun özü şudur ki, 2014 yılındaki seçimlerin ardından, iş başına gelmiş veya gelecek olan hükümet, "Euromaidan" protestoları neticesinde, görevden uzaklaştırılmıştır.

Ukrayna'daki durumun özüne değindikten sonra, kimin haklı, kimin haksız olduğunu, bir de kendi bakış açımızdan, farklı bir bakış açısı ile değerlendirelim.

Şimdi, Ukrayna'daki seçimler ve protestolara dair; Yanukoviç'in seçimleri kazanması karşısında "Euromaidan" adı altında protestolar düzenlendi. Buraya kadar aslında herşey normal. Bir ülkenin vatandaşlarının doğu ya da batı yanlısı olması, onların bunu ifade etmelerinden, onları bunu ifade etmekten alıkoyulmasını esasen gerektirmez düşüncesi, zaten temel hak ve özgürlüklerden biri sayılmaktadır.

Mamafih, şu da aynı şekilde bilinmelidir ki, demokrasilerde halk iradesinin yeri sandık sayılmakta ise, o halde sandıktan çıkan sonucu protesto etsin etmesin, herkesin bu sonuca saygı göstermesi gerekir.

Ancak maalesef, "Euromaidan" ve bunu müteakip olaylar neticesinde Ukrayna, fiilen ikiye bölünmüştür. Bu bölünmüşlüğün tezahürü ise, Don Havzası bölgesinde iki ayrılıkçı cumhuriyetin ortaya çıkışı ve bunların, merkezdeki Poroşenko hükümeti ile çatışmaya girmesidir.

Ukrayna'daki durumu bu şekilde kısa bir şekilde açıkladıktan sonra, şahsımca kimin haklı olduğu kanaatim hakkında fikir beyan etmek isterim.

İlk olarak olayların başlangıcına dikkat çekmek isterim. Olaylar nasıl başladı?

Olaylar, Rus yanlısı bir hükümete razı olmayan, Batı yanlısı Ukraynalıların, Yanukoviç'i seçim dışı bir şekilde görevden uzaklaştırdılar ise - bundan kastım gayri meşru bir yol veya hukuk dışılık ise, - bunun açıklaması hukuk dilinde yetki gasbıdır - duruma bu açıdan bakılacak olursa, bir de olayların şu şekilde değerlendirilmesini isterim. Şayet Yanukoviç'in görevine gayri meşru bir şekilde mani olundu ise, o halde Ukrayna milliyetçisi kimlerdir? Don Havzası'ndaki ayrılıkçılar mı, yoksa Ukrayna'nın merkezindeki "milliyetçiler" mi?

İşte bence Ukrayna'daki temel sorun, 2014'ten beri, bu soruya kesin ve net bir cevabın verilememiş olmasıdır.

Ukrayna'daki Duruma Binaen Durum Hakkındakı Çıkarım veya Çıkarımlar

Ukrayna'daki durumların, kanaatimce böyle olduğunu izah ettikten sonra, bu durum hakkında şöyle çıkarım veya çıkarımlarda bulunacağım:

1- Ukrayna'nın 2014'teki meşru başkanı Yanukoviç idi ise, Ukrayna'da bu statüye dönülüp, meşru bir şekilde yeni seçimler yapılana dek, Ukrayna'nın meşru lideri Yanukoviç'tir.

2- Bu durum, Ukrayna'nın doğusundaki harekete bir nevi bir meşruiyet kazandırmaktadır.

3- Bu meşruiyet, öyle bir meşruiyettir ki, Ukrayna'ya olası bir Rus müdahalesini, kısmen veya tamamen meşrulaştıracak veya meşrulaştırebilecek bir meşruiyettir.

4- Şu halde Ukrayna'daki merkezi hükümet açısından en makul, en mantıklı seçenek, Don Havzası'ndaki yetkililer ile görüşerek, ortak bir uzlaşı hükümetinin kurulması için bir müzakere süreci işletmesidir.

Ertuğrul Emiralp Gülbahar